Merhaba,

11 Mayıs cumartesi gecesi bir Wolf-Rayet yıldızı olan HD193793 (WR140) ve A7V spektrum tipine sahip Alderamin (Alpha Cephei) yıldızı ile spektroskopi denemeleri yaptım. Bu yazıda, yapılan çalışmaya dair detayları paylaşacağım.

Teknik detaylara geçmeden önce Wolf-Rayet yıldızları hakkında Türkçe vikipedi sitesinden alınan şu bilgileri paylaşmak yararlı olacaktır;

Wolf-Rayet yıldızları (ayrıca WR yıldızları), evrim geçirmiş olağanüstü büyüklükteki (20 güneş kütlesinden fazla) yıldızlardır, ve kütlelerini 2000 km/s hızına ulaşabilen çok yeğin yıldız rüzgârı nedeniyle kaybetmektedirler. Kendi yıldızımız kütlesinin her yıl 10-14‘ünü kaybederken, Wolf-Rayet yıldızlarında bu değer 10-5 güneş kütlesidir. Bu yıldız türlerinin sıcaklığı genelde 25.000 ile 50.000 K arasındadır.

İlk kez 1866 yılında Charles Wolf ve Georges Rayet tarafından keşfedilen bu tür yıldızlar için, 2 boyutlu tayf sınıflamasına sonradan iki alt grup eklenmiştir. Buna göre:

  • WC → WC4-WC9 tayflarında C ve O’nin salma çizgileri daha baskın olan WR yıldızları.
  • WN → WN2-WN9 tayflarında N ve He’un salma çizgileri daha baskın olan WR yıldızları.

(Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/Wolf-Rayet_y%C4%B1ld%C4%B1z%C4%B1)

Yazıya konu olan HD193793 yıldızı (WR140) WC7 tipi bir yıldız ve C hatları barındırmaktadır.  Parlaklığı yaklaşık 7 civarında olduğundan, kullanılabilir bir spektrum görüntüsü elde edebilmek için 20 sn’lik poz sürelerine çıkmak gerekti. Veriye ulaşmak için; 6 inch Ritchey-Chretien teleskop, değiştirilmiş EOS400d ve staranalyser filtre ile ISO 1600 hızında 20 sn’lik 41 kare yakalandı. Çekim esnasında kaydırma yöntemi kullanıldı. Sonuç karelerinin yaklaşık yarısı, 25’er adet karanlık kare, düz kare, bias kare ile işlenerek birleştirildi ve aşağıdaki sonuç elde edildi;

 

HD193793 - Büyük Hali için Tıklayınız

HD193793 – Büyük Hali için Tıklayınız

 

Dosya RSpec yazılımı ile kalibre edildiğinde sonuç aşağıdaki gibi oldu;

 

HD193793 - Spektrum Grafiği (Büyük Hali İçin Tıklayınız)

HD193793 – Spektrum Grafiği (Büyük Hali İçin Tıklayınız)

 

11 Mayıs gecesinin diğer hedefi de Alderamin yıldızıydı. Kullanılabilir veri elde edebilmek için  ISO 1600 hızıyla, 2,5 sn’lik 49 aydınlık kare, yine 25’er adet karanlık, düz, bias kare ile işlenerek birleştirildi ve aşağıdaki sonuca ulaşıldı;

 

Alderamin (Büyük Hali İçin Tıklayınız)

Alderamin (Büyük Hali İçin Tıklayınız)

Görüldüğü gibi yıldız nispeten parlak olduğundan, soğurma çizgileri de net biçimde görülebiliyor. Sonuç dosyası yine RSpec ile işlenerek aşağıdaki grafik elde edildi;

 

Alderamin - Spektrum Grafiği (Büyük Hali İçin Tıklayınız)

Alderamin – Spektrum Grafiği (Büyük Hali İçin Tıklayınız)

 

Detayları öğrendikçe bu çalışmalar daha da keyifli bir hal almaya başladı. Ancak yakın zamanda staranalyser’ın çözümleme gücü yetmemeye başlayacak gibi görünüyor.

Görüşmek Üzere,

Merhaba,

Bulutlar ve iş yoğunluğu nedeniyle gözlemevinin kapağı uzunca bir süredir kapalıydı. Havaların da düzelmesiyle, Nisan ayının sonunda kapak açılmış bulunuyor 🙂

Bu yılın ilk çalışması, uzunca bir süredir hedeflenen “spektrum analizi”  çalışması. Bir yurtdışı ziyaretiyle envantere katılan staranalyser filtresi yardımıyla, birkaç denemeden sonra Vega’nın düşük çözünürlükle de olsa spektrumunu çıkarmak mümkün oldu…

Aslında süreç, astrofotoğrafi ile uğraşan amatörler için çok da zor değil. Öncelikle, standart 1.25 inch filtre boyutunda olan staranalyser’ı, belli bir uzaklıkta olmak şartıyla, kullanmakta olduğunuz kameranın önüne takarak aşağıdaki türden yeterli sayıda kare yakalamak gerekiyor;

 

Vega - Spektrum

Vega – Spektrum Çizgileri

Bu görüntü için, kundak uygun eksende hareket ettirildi ve spektrum geniş bir alana yayıldı. (Drift Method) Böylelikle daha kaliteli veri elde edilmesi amaçlandı. Ancak bu alanda yeterli deneyim sahibi olmadan yönlendirici bilgiler vermek doğru olmayacaktır. Yanlış bir bilgi vermemek adında bu noktada daha fazla detaya girmeyeceğiz.

Astrotech 6″ Ritchey Chretien teleskoba takılı modifiye edilmiş EOS 400D fotoğraf makinasıyla alınan RAW formattaki 26 aydınlık kare; uygun sayıda karanlık kare, düz kare ve bias kare ile işlenerek birleştirildi. Ortaya çıkan dosya RSpec yazılımı ile tekrar işlenerek kalibrasyonu yapıldı ve aşağıdaki grafik ortaya çıktı. (Kalibrasyon işleminde hatalar olması muhtemel…)

Vega

Vega  (Büyük Hali İçin Tıklayınız)

Vega, A0V spektral tipine sahip bir yıldız ve Hidrojen soğurma çizgileri net olarak görülebiliyor. Hidrojen alfa soğurma çizgilerinin ötesinde, atmosferden kaynaklanan 2 adet de Oksijen soğurma çizgisi mevcut.

Yukarıdaki profilden, fotoğraf makinasının neden olduğu etki çıkartıldığında da aşağıdaki grafik ortaya çıktı;

Vega - Calibrated

Vega – Kalibre Edilmiş  (Büyük Hali İçin Tıklayınız)

Bu çalışma esnasında Nebulosity, GIMP ve RSPEC yazılımları kullanıldı. Ulaşılan verilerin ne kadar bilimsel olduğunu söylemek güç. Öğrenerek ve tekrarlayarak “bilinçli” şekilde bu tür çalışmaları yapmak, belki de mütevazi donanımlarla bilimsel çalışmalar yapabilmek için yeni bir yöntemin kapılarını açacaktır…

Görüşmek Üzere